La convivenza va, sch’ins respectescha in l’auter

Isidor Pelican
Isidor Pelican

Tochen anno 1959 er’ei per tut las famiglias en casa mo ina cuschina. Nossa mumma ha adina stuiu cuschinar en cheu cun autras famiglias.

Per exempel er’ei la famiglia Willi. Quels vegnevan schon mo en vacanzas ed era la famiglia Schmid il bia en vacanzas. Denton cu els eran cheu eran els halt en cuschina era cun mia mumma. Sescagnau hagien els mai, propi malperina ein els mai vegni pervia dalla cuschina. Denton enqual ga ha mia mumma schon stuiu ver empau pacienzia e sfera privata dev’ei nuot. Nus magliavan adina en cuschina, la famiglia Willi cuschinava en cuschina e mava leuen cul da magliar e magliavan leuen. La famiglia Schmid veva mo da schar ir quei tras in barcun viaden. La famiglia Schmid era magari da solver era aunc cheu en cuschina. Aber quei ei vargau. Neve, sch’ins respecta in l’auter sche va quei e sch’ins fa halt tut in encunter l’auter sche vai halt buc. Ozildi savess’ins buca metter avon quei. Mintgin che vul siu igniv.

Sumvitg/Somvix
Sumvitg/Somvix © C. Meisser, Staatsarchiv Graubünden

En casa er’ei schon mo las femnas. Il bab era marcadont da pors e pors vevan nus dabia. Per quels pors che nus vevan cheu vegnev’ei era fatg giu la tratga e las lavadiras en cuschina epi purtau giun nuegl. Atgnamein er’ei tut en cheu. Quei ein bialas regurdientschas, veramein.

Vegneva maridau savens enzatgi digl agen vitg?

La sora era halt stada bia en plazza e perquei vev’ella maridau in da Brunnen. L’autra sora era plitost adina stada cheu ed ha lu maridau in da Surrein, burgheis da Ruschein ed jeu sun ius sissum il vitg per la dunna, ina Degonda. Miu frar ha maridau ina da Dardin. Schilgioc er’ei cun differenza. Sch’jeu patratgel vida Vrin, leu eran practicamein tuts da quels ch’ins sa dalla partentella era da Vrin. Zaco eran tuts parents in cun l’auter.