Partenaris d’intervista a Sumvitg



Augustin Candinas

Augustin Candinas
Augustin Candinas

Augustin Candinas ei naschius 1936 ed ei carschius si a Surrein sco secund da quater affons. Gia cun sis onns mava el cun siu bab a cavar ragischs per barschar vinars. Las scola primara e secundara ha el visitau a Surrein e Sumvitg. Suenter il seminari da scolasts a Cuera ha el dau scola a Morissen ella Val Lumnezia e suenter aunc 40 onns a Surrein. Sper sia clamada da scolast eis el s’engaschaus fetg per la cultura regiunala ed ei staus biars onns organist a Surrein. 25 onns ha el era accumpignau sill’orgla ils survetschs divins ella casa S. Giusep a Cumpadials. Augustin Candinas ha publicau plirs cudischs, denter auter in sur da siu bab e sia famiglia ed in sur dalla Pleiv catolica da Sumvitg. El lavura aunc oz egl Archiv Cultural Sumvitg.

Berta Candinas

Berta Candinas
Berta Candinas

Berta Candinas ei naschida 1927 a Surrein. Ella veva duas soras ed in frar. Ses geniturs fagevan il pur. Ina sora da siu bab era ella claustra dad Ingenbohl e perquei vevan tuttas treis buobas saviu far in emprendissadi leu. Berta veva saviu emprender da tenercasa e da tgirar malsauns. Suenter quella scolaziun ei Berta stada ton ella bassa sco era ella Cadi tier biaras famiglias en plazza. Ella vegneva adina clamada cura che las mummas vevan parturiu in affon ni fuvan malsaunas ni per segidar sch’in um viveva persuls el tenercasa.
Pli tard ha Berta Candinas saviu far in emprendissadi tier la posta ed ha luvrau plirs onns a Rabius e dus onns a Brinzauls. Treis stagiuns ha ella menau la posta dil Bogn Tenigia. Da quei temps seregorda ella il pli bugen. Quels onns seigien stai fetg bials ed ella deplorescha fetg ch’ins ha schau ir empaglia tut. Cu Berta ei maridada eis ella vegnida vi Sumvitg a habitar ella casa paterna da siu um ed ha dapi lu viviu leu varga 60 onns. Suenter in’operaziun ha ella buca pli saviu turnar a casa. Oz viva ella ella Casa s. Martin a Trun.

Berta Candinas ei morts 2020.

Isidor Pelican

Isidor Pelican
Isidor Pelican

Isidor Pelican ei naschius 1930 a Breil. Sco buobet eis el vegnius cun ses geniturs a Bubretsch, in’ucliva damaneivel da Surrein. Leu eran els in tec daparsei ed els sesentevan mintgaton in tec “sco selvadis”, raquenta Isidor.
A Bubretsch eis el carschius si cun ses quater fargliuns ed ha visitau la scola primara e scundara a Surrein ed a Sumvitg. Il matg e la stad passentavan els si Craps culla biestga ni cun far fein. Isidor Pelican ha passentau quasi si’entira veta a Bubretsch ed ha menau leu il bein puril ensemen cun siu frar. Dapi 75 onns administrescha la famiglia Pelican il menaschi. Oz meina il fegl dad Isidor Pelican il bein en tiarza generaziun. Bubretsch munta tut per Isidor Pelican.

Sr. Gerasina Candinas

Gerasina Candinas
Sr. Gerasina Candinas

Sr. Gerasina Candinas ei naschida 1926. Ses geniturs vevan dau ad ella il num Adelina.
Ella ei carschida si cun ses sis fargliuns a Surrein. Siu bab era scolast e fageva dasperas aunc il pur. Sco usitau da quei temps stuevan era ils affons segidar dapertut. Adelina veva stuiu ir a Glion el spital pervia d’ina inflammaziun dil begl tschiec. Da quei temps tgiravan muniessas ils pazients. Leu ha ella sentiu per l’emprema ga il giavisch dad ir en claustra. Da giuvna veva ella frequentau la scola da puras a Glion, che vegneva medemamein menada da muniessas. Siu giavisch ei vegnius pli fervents e per ella fuv’ei clar ch’ella vegli ir en claustra. Ils geniturs vevan denton vuliu ch’ella fetschi igl emprem ina scolaziun da tissunza e cusunza. Suenter quella scolaziun ha Adelina aunc menau plirs onns ina scola da teisser e da cuser en Tujetsch. La finala ha ella lu astgau entrar en claustra ed ha priu il num da profess sr. Gerasina Candinas. Oz viva ella ensemen culla cuminonza dallas soras dominicanas a Glion.

Clau Solèr

Clau Soler
Clau Soler

Clau Solèr ein naschius 1950 a Lumbrein e carschius si leu. El ei maridaus e bab dad in fegl. Gimnasi a Stans, matura 1971. Suenter studegiau franzos, romontsch e italian a Turitg e Neuschatel, Licenziat 1978. 1983 dr. fil. cun ina lavur sociolinguistisca. Lu 29 onns professura all’universitad da Genevra tochen 2015.