
buobs da purs mavan savens la stad ad alp. Ei quei era stau il cass tier Tei?
Giebein. Tut en tut sun jeu staus 5 onns ad alp. Damai che jeu pitevel empau dalla struha da fein, hai jeu giu nuot encunter dad ir la stad ad alp. L’emprema gada sun jeu staus cun 9 onns ella Alp Gretg da Duin. Quei era ina alp che vegneva alpegiada da rodund 40 vaccas e da rodund 40 genetschas e vadials. Si d’alp eran nus en quater, dus carschi e dus buobs. Cunzun all’entschatta dalla stad era quei ualti stregn. Jeu stuevel levar la damaun allas 03.30 ed ir a rimnar las vaccas e catschar ellas en stavel per mulscher. Sche neginas muncavan saveva il buob allura turnar en treglia duront ch’ils auters mulschevan. Sin ch’ ils auters vevan finiu da mulscher veva il buob da far solver per la fumeglia. Aschia hai jeu empriu bien e baul da far pulenta, marcaruns e buglia d’aunghels. Quei mava detg stupent.
Suenter solver havevel jeu da trer ensemen cul signun ina gronda panaglia, per aschia producir la pischada. Quei era ina lavur detg strentga per in buobet da nov onns. Plinavon vevel jeu il pensum dad ir per aua, damai che la tegia era buca colligiada cul provediment d’aua dall’alp. Cheu tuccava ei da haver adatg da buca sponder, damai che la tegia schischeva sin pigiament, cass cuntrari deva ei buglia ed ei era prighel da selischnar ora.
Damai ch’il paster prefereva plitost da star en tegia che da pertgirar vaccas e stiarls, tuccava ei a mi da surprender quella lavur. E quei da tutta aura. Seivs vevan nus si d’alp neginas da gliez temps. Per gentar prendevel jeu cun mei in toc paun ed in toc caschiel, damai che jeu turnavel da miezgi buca anavos en tegia. Da macort’ aura havevel jeu la pusseivladad dad ir si ella tegia dil nurser e da magliar leu ina suppa caulda. Quei emprem onn si d’alp hai jeu schon schau empau encrescher.
Dat ei in eveniment ch’ei restaus a Ti specialmein en memoria duront lezza stad silla Alp da Duin?
Duront la stad capitava ei magari ch’ina vacca ni l’autra giugava ed jeu stuevel menar ellas ora el vitg tiel taur. Ina sera era ei vegniu tard, ed jeu hai saviu turnar pér da stgirenta notg ell’alp. Damai ch’ei era da traversar in stgir uaul, hai jeu schon temiu empau e vesevel spérts davos mintga cuscha. Sco buob da nov onns veva quei schon fatg a mi ina gronda impressiun ed effectuau dabia snuezi.
La veta da pastur sto denton haver plaschiu a Ti, pertgei ils onns suandonts eis Ti turnaus ad ir ad alp. Co ei quei stau?
Igl onn proxim era ei previu che jeu stetti a casa e gidi a far fein. Damai ch’ins veva treis gis avon la cargada denton aunc negina fumeglia en l’alp Ampavreila en Val S. Pieder, ha miu bab pladiu mei e miu frar pign da 7 onns sco starlers. Nus dus havevan da haver quitau persuls da rodund 60 tgaus biestga schetga.
Miu bab haveva denton giu teniu ora che nus astgien ir a magliar ella tegia dalla alp da vaccas e cauras, aschia che nus stoppien buca procurar per la maglia e cuschinar sez. Persuenter havevan nus da gidar a mulscher las 60 cauras e quei sera e damaun. Ferton che jeu hai buca giu difficultads cul mulscher, fageva quei grond fastedi a miu far pign ed el veva la detta tut marvla e plagas aviartas. Il gi ora vevan nus da pertgirar la biestga sin la vasta pastira d’alp. Per gentar deva ei magari ina sardina cun paun e caschiel ed ina butteglia latg che nus prendevan cun nus la damaun. Ils onns proxims han ins buca cargau pli vaccas en quella alp, mobein rodund 120 tgaus biestga schetga. Ensemen cun miu frar ni in auter buob hai jeu pertgirau quella muaglia las proximas treis stads. Si d’alp havein nus stuiu emprender spert dad esser sur sesez e da surprender baul responsabladad. Tut en tut sun jeu staus tschun onns ad alp.
Da quei temps mavan sulet umens e buobs ad alp. Sco ins raquenta hagi el magari era dau fridas, violenza ed abus sexuals en quella cumposiziun virila. Tgei experienzas has Ti fat en quei grau?
Jeu persunalmein sun mai staus confruntaus cun tals acta da violenza ed abus sexuals. In da mes frars ha denton stuiu pitir malamein sut in pastur rubiesti cun ina tenuta bunamein sadistica. Per igl atun ha el la finala ughegiau da raquintar a casa tgei ch’era schabegiau. Il culpont ei la finala vegnius tgisaus ed ha survgniu il castitg meritau.