Lavar cun tschendra en in begl da lenn

Gerasina Candinas
Sr. Gerasina Candinas

En claustra sun jeu ida cun 22 onns. Pli baul er’ei biars, nies vitg veva biars, era spirituals. Pli baul schevan ei la tuor da s. Placi. Quella dalla mallaura gronda ei quei vegniu devastau. Il beinpuril da Bubretsch s’udeva tier quei. Quels han aunc ina cistiarna ch’ei stuevan trer orasi l’aua. Da miu temps vev’ei schon fontaunas en vischnaunca aber lu vevan ei quels begls da lenn ch’eran fatgs ord ina buora.

Waschtag am Brunnen / Fontana e Lischiva
Waschtag am Brunnen / Fontauna_Lischiva © privat

Las mummas mavan giun begl a lavar biagadas igl unviern ch’ei era ferdaglias. Magari schelava l’aua schizun en casa. Inaga vevi ella survegniu per il matg puspei aua en casa. Savun vevan ei schon, era schon puorlas ed aschia. Dil temps da mia mumma lavavan ei cun tschendra. Quei era plitost pil resti dil misès ch’era pli grob. Quei mettevan ei ein ina gronda bognera en pistregn e mettevan la tschendra en in sac e fagevan buglir si epi cuvrevan ei il resti cun in batlini e derschevan l’aua da tschendra surengiu. Quei fageva pli schuber che cun savun. Quei era lu la lischiva gronda. Epi pendevan ei si tut sin suga giuadora.

Wäsche waschen im Val Sumvitg
Wäsche waschen / Lavunzas, Val Sumvitg @ Archiv Cultural Sumvitg

Nus mezchegiavan a casa, also mazzar e quei fagevan ei o avon e quei era lu da lavar beglia e suenter vegneva ei fatg ligiongias. Leu vegneva ei lu era spartiu si la carn per far ils andutgels epi ils schambuns da pender sin combra da carn. Jeu sai che nus mavan da buobanaglia si e mavan vid il schambun. Lu scheva la mumma “per ir si vid il schambun fa nuot aber sche vus tagliasses silmeins giu in tec bi. Sch’jeu vi tagliar giu ina biala talgia veis vus schnitzergiau en dapertut.” Truffels mettev’ins era en tschaler in entir camond truffels. Quei tunscheva tochen ch’ins veva lu puspei novs. Epi er’ei dad ir cul graun el mulin epi suenter mav’ins lu vi per la frina. Duront l’uiara in temps mettev’ins ora panetscha e quei duvrav’ins lu sco ris. Pertgei gliez era lu era razionau. E la mistira mettev’ins ora sez per far giutta per la suppa da giutta.