Alla fin dalla davosa uiara 1945, igl uestg Caminada ha dau in decret allas uniuns da giuventetgna/mats che mintga cumpignia hagi survegniu in datum da sepresentar giu a Nossadunnaun.

Ils da Surrein ein semess sin via 1945, la damaun dallas 6.00 ein els i giu, han giu messa, suentermiezdi devoziun, durmiu leu e l’auter gi ensi, cun tren. Ina partida ha getg “nus duessen buc ir a casa nus duessen ir giu Basel”, leu ei la MUBA.

Cu els ein stai giu Nossadunnaun havevan els in giuvenotter ch’era grad ord scola, che haveva buc tschun raps cun el. “Tgei lein pigliar a mauns cun el, ti mo neu cun nus, nus cantein canzuns romontschas quei vegn tedlau bugen giucheu”. Ed els ein i per las ustrias entuorn ed han cantau canzuns ed el ha stuiu ir culla capialla entuorn a rimnar daners. Co havevan els finanziau quei, quei era stau interessant.

Nus havevan rimnau miscalgias, tschuttas pégn, si craps cun autras collegas giucheu. Mintgamai suenter ina detga rimnada transportavan nus quei culla suga giu Bubretsch. Il gi dallas Olmas cugl era suentermiezdi negin’obligaziun da baselgia, havein nus fatg il transport alla staziun da Rabius. Da tut ils carpiens ein stai agid per quei transport. Nossa menadira era la vacca cun carrs da leitras, auters vegnevan cun cavagl e carr da fein, auters – buca purs vegnevan cul carr a maun.

Els havevan finanziau quei cun cargar els vaguns da viafier e schau ir quei ella bassa, lu eri scart da lenna.