Biars temevan, oravontut nus affons.

Hermina Alig
Hermina Alig © Gieri Antoni Caviezel

Tgei regurdientschas haveis vus aunc dalla Secunda uiara mundiala? Co haveis vus resentiu quei temps?

Quei ei stau sgarscheivel. Ils buobs havevan gia von igl alarm adina da tschintschar da quei Hiltler e da Musolini. Nus mattatschas capevan buca ton aber ins tedlava empau sin quei. Nus discurevan era a casa pertgei ins quintava ch’ei detti la mobilisaziun. Ina damaun ha mia mumma getg che bab seigi buca cheu oz. Cu jeu hai buca viu sia buis si surcombras hai jeu giu dubi e lu eis ei stau clar tgei che seigi schabegiau. Cu miu bab haveva urlaub vegneva el adina cun lingeghers e creflis da militer ch’el haveva spargnau. Nus eran leu tut persulas cun mumma e nus stuevan era far stgirentada ch’ei era gnanc electric buca. Nus mettevan si cozzas sin quellas finiastrettas e cu nus havevan tapezau tut havevan nus dad ir giu sut casa e mirar sch’ins havess forsa viu aunc in tec glisch. Jeu pertgiravel lu la primavera la biestga ensemen cun mia sora. Sche nus udevan in eroplan scappavan nus en in tschoff caglias e seballuccavan buc entochen che nus udevan negina canera pli. Tgei paupers tgutgs ch’ins era. Quei ei schon stau in grev temps.

Parade / Parada
Parade / Parada

Saveva vies bab lu vegnir mintgaton a far fein e liquidar silmeins las lavurs las pli grevas?

Lu havevan ei partgiu tier la stad in per da quels umens pli vegls da gidar.

Haveis vus era stuiu pitir fom duront la Secunda uiara mundiala?

Also nus buca. Enzatgei havein nus adina giu da magliar, u pulenta, frina barsada ni truffels.

Haveva la glieud tema? Tgei atmosfera regeva lu?

Biars havevan schon tema. Ils carschi sai jeu buca giudicar, nus affons ni silmeins jeu havevel fatg sgarscheivel da quell’uiara. Il bab era buca anavos dils cunfins ch’il proxim «Marschbefehl» era gia leu. Per temps era quei treis jamnas cungedi e lu eri puspei dad ir. Quei ei schon stau in grev temps ed ils affons stuevan gidar dapertut nua ch’els savevan.

Co s’informavas vus davart l’uiara? Savevas vus insumma tgei che curreva e passava ora el mund?

Il buobs in tec pli gronds savevan tut e lu eri da quels che havevan las gasettas, nus havevan neginas e radio era buca. Tgei che curreva e passava vegnev’ins schon sissu.