Ei setenevan pli fetg vida quels rituals

Gerasina Candinas
Sr. Gerasina Candinas

Co eran ils usits en cass da mortoris?

Sch’enzatgi mureva mettevan ei aunc si en stiva la bara. Lu vegnevan ei a dir rusari, il rusari grond. Lu vegneva ei dau in puschegn e lu tgi che leva scheva lu aunc inaga in rusari. Quei steva lu tochen il di da sepultura, ei deva aunc bu la caplutta da morts. Quei era schon mintgaton in tec difficultus. Quei era da rugadar ora l’entira stiva las mobiglias e far plaz per sutgas. Quei vegneva lu bia glieud, magari a dir rusari era il di ora era aunc. Igl emprem vegneva ei buca mess la bara el vischi, mo sin in’aissa. Lu vevan ei ina speciala cozza da cuvierer giu, extra mo per quei, che vevan magari scret si “ruaussa en paisch” ni aschia. Lu vegnevan ei ualti stedi la sera a dir rusari. Ei setenevan pli fetg vida quels rituals.

Caplutta Cumpadials
Caplutta Cumpadials © Archiv Cultural Tujetsch

A mess er’ei darar in che mava buc. Quels vegnevan perfin la dumengia giu dils misès per ir a messa. La damaun avon scola er’ei messa da scola e la sera rusari. Aber leu mavan lu schon plitost quels ch’eran pli damaneivel. Lu schev’ins il bia era aunc a casa rusari. Quei tut che scheva. Il fumegl vegneva lu era cun nus e scheva. Quei secapeva da sez. Il fumegl magliava era cun nus en famiglia, quel era sco en famiglia.