Il contact era antruras pli intensivs.

Gabriel Alig
Gabriel Alig © Gieri Antoni Caviezel

Ei la mentalitad a Vrin autra che quella dalla glieud dallas valladas dil sid. Vus essas stai naven biars onns e giu da far empau cun da tutta glieud sco guardiacunfin.

Sche jeu discuorel dil sid manegel las valladas da lieunga taliana e dil Tessin. Da principi entaup’ins glieud cun ina mentalitad spontana, glieud che prenda peda, gie che tscherca la caschun per dar ina paterlada. Ins prenda temps e nezzegia il mument che seporscha. Era per Vrin vala generalmein priu quella definiziun. Naturalmein entaup’ins persunas che han in’autra filosofia da veta. Plitost eis ei aschia ch’ins vesa mo las varts negativas dil mintgagi. Auter fuss ei sch’ins targess en consideraziun las relaziuns d’avon 80 onns.

Prozession Vanescha / Processiun Vanescha
Prozession Vanescha / Processiun Vanescha © Gieri Antoni Caviezel

Vai forsa memia bein cun la glieud ozilgi?

Pervia dallas pusseivladads ch’ei dat ozilgi da secommunicar e s’informar va il contact culs vischins automaticamein a piarder.

Era la glieud pli ventireivla pli baul?

Il contact persunal era pli baul pli gronds che ozilgi. Pli baul saveva la glieud discutar uras en ed uras ora da tuttas caussas. Ozilgi han ils purs buca peda pli da discuorer in cun l’auter ni cun autras persunas. En quei grau ei semidau bia a moda negativa.

Pli baul vegneva dau vinavon tuttas historias a bucca da vegl a giuven. Va ussa tut quei da pli baul a piarder sch’ei vegn buca dau vinavon quei allas proximas generaziuns?

Jeu setegn anavos cun raquintar da quei da pli baul a mes affons. Jeu hai l’idea ch’igl interess per quei da pli baul svanescha. Jeu capeschel era ch’en vesta a tut quellas infomaziuns ch’ins vegn bombardaus ozilgi datti vonzeivi in cunfin. U che ti s’interesseschas da quei che cuora uss ni per da quei da pli baul. Ins dess buca dar la cuolpa alla giuventetgna. Ins sto era acceptar che quei ei il decuors dil mund. Ins sa buca far ir la roda anavos. Sche jeu cumparegliel Vrin oz cun avon 70 ni 80 onns tratgel jeu beinduras: Mia giuventetgna less jeu buca brattar cun quella dad oz e da tschella vart tratg’jeu vid ils problems ch’ils geniturs havevan lu da surviver. Zachermen, quels temps less jeu buca far atras.